کلید مینیاتوری چیست؟

کلید مینیاتوری یا فیوز مینیاتوری یا همان MCB مخفف واژه Miniature Circuit Breaker یک کلید الکترومکانیکی خودکار می باشد و تجهیزی است که مصرف کننده را هم در برابر خطای اتصال کوتاه و هم جریان اضافه بار حفاظت می کند و به علت خودکار بودن، بعد از قطع شدن، مجدد به مدار باز می گردد.

 کلیدهای مینیاتوری غیر قابل تنظیم بوده و می توانند هم به صورت مغناطیسی و هم به صورت حرارتی عمل کنند. علت اینکه این کلیدها را کلید خودکار مینیاتوری می نامند این است که عمل قطع مدار را به صورت اتوماتیک و خودکار انجام می دهد و مجدد به حالت آماده به کار باز می گردد. یکی از تفاوت های اصلی کلید های خودکار مینیاتوری با فیوز ها هم همین مورد است. یعنی اینکه فیوز ها یکبار مصرف هستند و پس آب شدن و قطع مدار، باید تعویض شوند و مجدد به چرخه کار باز نمی گردند. اما کلیدهای خودکار مینیاتوری علاوه بر اینکه قابل قطع شدن زیر بار نیز هستند و هم به صورت خودکار و هم به صورت دستی می توانند مدار را قطع کنند، پس از قطع مدار مجدد آماده به کار می شوند و بارها این عمل را می توانند تکرار کنند. هایپر صنعت فامکو ارائه دهنده انواع کلیدهای مینیاتوری می باشد.

مزیت کلید مینیاتوری نسبت به فیوز

امروزه استفاده از کلیدهای مینیاتوری در شبکه های الکتریکی فشار ضعیف به جای فیوزها رایج تر شده است. کلید MCB در مقایسه با فیوز مزایای زیادی مختلفی دارد، از جمله:

1-کلید mcb مدار الکتریکی را در شرایط غیرعادی شبکه (هر دو شرایط اضافه بار و خطا) به طور خودکار خاموش می کند. کلید مینیاتوری در تشخیص چنین شرایطی بسیار قابل اعتمادتر از فیوز است، زیرا نسبت به تغییر جریان حساس تر است.

2-از آنجایی که دکمه قطع عملکرد کلید در هنگام بروز مشکل در موقعیت OFF قرار می گیرد، نقطه معیوب مدار الکتریکی به راحتی قابل شناسایی است. اما در مورد فیوز، سیم فیوز را باید با باز کردن دسته فیوز یا برش از پایه آن بررسی نمود. بنابراین یافتن مشکل در مدار، در حالتی که از کلید مینیاتوری استفاده شده ساده تر خواهد بود.

3-بازیابی سریع منبع تغذیه در صورت استفاده از فیوز امکان پذیر نیست. زیرا فیوزها باید مجدداً سیم کشی شوند یا برای بازیابی منبع تغذیه تعویض شوند. اما در مورد MCB، بازیابی سریع مدار با چرخاندن سوئیچ به راحتی امکان پذیر است.

4-بکارگیری MCB از نظر الکتریکی ایمن تر از فیوز است.

5-MCB ها را می توان از راه دور کنترل کرد، در حالی که فیوزها را نمی توان بدین طریق تحت کنترل درآورد.

6-به دلیل مزایای فراوان MCB نسبت به فیوز، در شبکه های الکتریکی مدرن فشار ضعیف، تقریباً همیشه به جای فیوز از کلیدهای مینیاتوری استفاده می شود.

تنها نقطه ضعف MCB نسبت به فیوز این است که این وسیله گران تر از فیوز است.

طریقه عملکرد کلید مینیاتوری

1. عملکرد الکترومغناطیسی

همان طور که می دانیم اتصال کوتاه یک نوع خطا است که در صورت وقوع آن جریان بسیار بالایی از مدار عبور می نماید و این جریان بسیار زیاد سبب ایجاد حرارت بسیار بالا و شوک به مدار می گردد و گاها سبب آتش سوزی و از بین رفتن مدار و مصرف کننده می شود. از این رو لازم است تجهیزی جهت تشخیص و حفاظت از مدار جهت جدا کردن قسمت آسیب دیده از سالم به کار برده شود. کلید مینیاتوری این جریان اتصال کوتاه را از طریق یک سیم پیچ با تعداد دور کم و قطر زیاد تشخیص می دهد.

2. عملکرد بی متال

تشخیص جریان اضافه بار نیز در کلید مینیاتوری همانند بسیاری از تجهیزات دیگر از طریق دو قطعه فلز نیمه هادی (بی متال) صورت می پذیرد، به طوری که هرچه جریان بیشتری از طریق مصرف کننده (بار) کشیده شود فلز گرم تر شده و در نتیجه خم می شود و ارتباط مدار قطع می گردد.

رنج جریانی کلیدهای مینیاتوری از 2 الی 100 آمپر می باشد و به صورت تک فاز و سه فاز و در انواع تک پل، دو پل، سه پل، و چهار پل و معمولا تا قدرت قطع 16 کیلو آمپر موجود هستند.

به دلیل رنج قطع محدودی که کلیدهای مینیاتوری دارند، برای حفاظت از بارهایی که جریان اتصال کوتاه بالایی دارند مناسب نیستند، در اینگونه بارها از کلیدهای اتوماتیک کمپکت استفاده می گردد که جریان قطع اتصال کوتاه بالاتری دارند.